Nghe người Campuchia nói chuyện

Không lâu sau khi Campuchia với tư cách là nước chủ tịch luân phiên của Asean đã chống đối đề xuất của Hà Nội và Manila đưa các tranh chấp trên Biển Đông với Trung Quốc vào thông cáo chung của Hội nghị ngoại trưởng Asean họp tại Phnom Penh, ông Heng Samrin, từng là lãnh đạo cao nhất Kampuchia thời độc đảng, nay là chủ tịch quốc hội, đã đến Hà Nội bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về ‘sự ủng hộ giúp đỡ to lớn, quý báu, kịp thời, có hiệu quả mà Việt Nam đã dành cho Campuchia’.

TP Phnom Penh

Đó là tuyên bố công khai, còn bên trong không ai biết ông Heng sẽ nói thêm gì để giải thích với các lãnh đạo Việt Nam về quyết định của Kampuchia tại Hội nghị Asean vừa rồi. Tuy nhiên nghe câu chuyện sau đây, chúng ta cũng suy ra ông Heng đã nói gì.

Vừa qua, ngẫu nhiên tôi có hai người quen, một người có mặt trong một đoàn cán bộ Việt Nam sang thăm Phnom Penh, có dịp tiếp xúc với nhiều quan chức Kampuchia từ thấp đến cao và đặc biệt được nghe họ tâm sự chân tình trong các bữa ăn thân mật. Người còn lại qua thăm chơi Phnom Penh theo lời mời của người bạn thân là một trí thức Kampuchia, được trò chuyện với nhiều bạn bè là trí thức ở Phnom Penh.

Qua tất cả các câu chuyện trong các bữa ăn, qua những lần trò chuyện thân tình, hai anh bạn tôi đã ghi nhận một số ý kiến của các quan chức cũng như giới trí thức Kampuchia và kể lại cho tôi nghe. Tôi xin tóm lược lại từ hai câu chuyện và bỏ bớt đi những phần trùng lặp:

- Kampuchia không bao giờ quên ơn Việt Nam, quan hệ Kam - Việt là quan hệ trong gốc rễ bền vững, còn quan hệ Kam - Trung chỉ là quan hệ trên ngọn, các bạn Việt Nam nên tin như vậy (?). Chỉ ủng hộ TQ trên ngọn thôi chúng tôi có được vài tỷ USD, dại gì chúng tôi không làm.

- Tại sao bắt chúng tôi phải nhất nhất nghe theo VN, ủng hộ VN mọi thứ để chống lại TQ, trong khi chính quyền VN lại đàn áp bắt bớ những người dân VN ủng hộ nhà nước chống lại TQ? Các bạn nên xem lại mình, các bạn quan hệ với TQ là quan hệ rất khắng khít: khắng khít về mặt đảng, khắng khít về chế độ chính trị, khắng khít về cách làm ăn kinh tế... Còn chúng tôi không quan hệ với TQ đến mức như vậy, chúng tôi không mang ơn gì TQ để phải trả, chúng tôi không theo chế độ độc đảng, không làm ăn theo cơ chế thị trường định hướng XHCN kiểu TQ, chúng tôi không có gì phải lệ thuộc vào TQ, chúng tôi chỉ quan hệ ngoại giao. Các bạn khăng khít với TQ là vậy thì hà cớ gì buộc chúng tôi phải chống TQ để ủng hộ tuyệt đối các bạn. Trên công khai, chúng tôi phải đứng ở vị trí trung lập trong tranh chấp lãnh thổ giữa VN và TQ đó là điều hợp lý, nhưng bên trong, (đảng) chúng tôi vẫn ngấm ngầm ủng hộ các bạn.

- Các bạn phải hiểu rằng đảng các bạn đang lãnh đạo đất nước dễ hơn đảng chúng tôi. Các bạn cầm quyền độc đảng còn chúng tôi là đảng cầm quyền trong chế độ đa đảng. Đảng các bạn nắm tất cả trong tay kể cả báo chí nên các bạn muốn làm gì cũng được, đúng sai không ai dám nói tiếng nào. Còn (đảng) chúng tôi phải chịu sự canh tranh và giám sát của nhiều đảng khác. Chúng tôi chỉ có một tờ báo trong tay, trong hàng trăm tờ báo tự do khác ở Kampuchia. Chúng tôi làm việc gì không đúng, không vì lợi ích quốc gia, hàng trăm tờ báo ấy sẽ rào rào lên tiếng, không như bên các bạn.

- Chúng tôi mang ơn các bạn nhưng đừng vì thế mà các bạn tỏ ra trịch thượng kẻ cả với chúng tôi. Các bạn thử xem các bạn có gì tốt đẹp hơn để chúng tôi học tập? Các bạn có sản xuất được hoàn chỉnh một chiếc xe đạp chưa? Nền kinh tế của các bạn đang như thế nào? Thị trưởng Phnom Penh của chúng tôi nói thuần thục bốn thứ tiếng: Việt, Anh, Pháp... Còn thử hỏi có một vị đứng đầu tỉnh hay thành phố nào của các bạn, dù là có bằng tiến sĩ, nói được một ngoại ngữ hay không?... Nhiều người trong các bạn tỏ ra trịch thượng đến mức lố bịch với chúng tôi lắm, đảng chúng tôi vì ơn nghĩa và tình cảm với các bạn nên cố gắng nhún nhịn, nhưng các đảng khác và báo chí thì họ phản ứng lắm. Các bạn phải hiểu điều đó....

Có nhiều ví dụ về việc trịch thượng, trong đó có cả chuyện của một lãnh đạo cấp cao của VN qua thăm Kampuchia mới đây gây phản ứng không tốt trong dư luận của Kampuchia. Anh bạn tôi khẳng định toàn bộ đoàn cán bộ VN đều nghe câu chuyện nầy, nhưng vì chưa kiểm chứng được nên tôi chưa dám ghi ra đây.

Tôi nghe thế nào ghi lại thế ấy, mọi bình luận dành cho các bạn.

© Huỳnh Ngọc Chênh
Theo blog Huỳnh Ngọc Chênh