Quyết định cưỡng chế Tiên Lãng có công bằng?

Gia Minh

Vụ cưỡng chế đầm nuôi thủy sản trái luật khiến gia đình ông Đoàn Văn Vươn phải chống lại sắp trọn một năm. Cơ quan chức năng vừa có quyết định liên quan, nhưng người trong cuộc và dư luận cho rằng những quyết định đó thiếu khách quan và không công bằng.

Quyết định

Căn nhà của gia đình ông Đoàn Văn Vươn bị phá sau vụ cưỡng chế hôm 05/1/2012. Ảnh chụp hôm 10/2/2012.

Chỉ còn một tuần lễ nữa là giáp năm ngày gia đình họ Đoàn buộc phải nổ súng hoa cải và bình ga tự chế để ngăn đoàn cưỡng chế đến thu hồi khu đất đầm nuôi thủy sản hơn 19 hec ta mà họ bỏ bao công sức, mồ hôi nước mắt gầy dựng trong nhiều năm trời.

Biện pháp thu hồi bị chính những người trong cuộc chỉ rõ là đi ngược lại những qui định của pháp luật Việt Nam. Bản thân gia đình ông Đoàn Văn Vươn đã khiếu kiện nhiều cấp nhưng không được giải quyết. Hơn một tháng sau khi xảy ra vụ cưỡng chế với tiếng súng hoa cải và bình ga tự chế, thủ tướng chính phủ đã có kết luận biện pháp thu hồi, cưỡng chế như thế là sai.

Mãi gần một năm sau, hồi ngày 7 tháng 12 vừa qua, cơ quan Cảnh sát Điều tra-Công an Thành phố Hải Phòng có kết luận điều tra số 3 về vụ án hủy hoại tài sản nhà ông Vươn. Bản kết luận nói rõ đã xác định được các đối tượng trực tiếp hủy hoại tài sản nhà ông Vươn và ông Quý, nhưng không công bố danh sách và không truy cứu trách nhiệm hình sự vì thực hiện theo sự chỉ đạo của các ông Nguyễn Văn Khanh, trưởng ban cưỡng chế, ông Phạm Xuân Hoa, nguyên trưởng phòng Tài nguyên Môi trường - phó ban chỉ đạo cưỡng chế, ông Phạm Thanh Hoan, nguyên bí thư xã và ông Lê Thanh Liêm, nguyên chủ tịch xã.

Vào ngày 28 tháng 12 vừa qua, hai bà Nguyễn thị Thương, vợ ông Đoàn Văn Vươn và bà Phan Thị Báu, vợ ông Đoàn Văn Quý được tống đạt kết luận điều tra của cơ quan Cảnh sát Điều Tra - Công an Thành phố Hải Phòng. Theo đó bốn người trong gia đình là các ông Đoàn Văn Vươn, Đoàn Văn Quý, Đoàn Văn Sịnh và Đoàn Văn Vệ đồng phạm tội giết người.

Hai bà Thương và Hiền bị cho là đồng phạm tội chống người thi hành công vụ. Ngoài ra gia đình này phải bồi thường tổng cộng 57 triệu đồng cho bảy người gồm công an và bộ đội bị thương trong vụ cưỡng chế.

Phản ứng

Công an, cảnh sát cơ động mang cả chó bao vây nhà của gia đình Ông Đoàn Văn Vươn, ảnh chụp hôm 05-01-2012.Source phapluat.vn

Sau khi có kết luận điều tra về vụ án hủy hoại tài sản gia đình ông Đoàn Văn Vươn và Đoàn Văn Quý, vào ngày 21 tháng 12 vừa qua, Liên chi hội nuôi trồng thủy sản nước lợ huyện Tiên Lãng, qua thư ký Vũ Văn Luân, người được ủy quyền của ông Đoàn Văn Vươn trong vụ việc, lên tiếng phản đối kết luận điều tra đó như sau:

“Chúng tôi thấy có mấy vấn đề không đúng. Thứ nhất đã xác định được 19 người tham gia hủy hoại, đốt phá tài sản gia đình nhà ông Vươn nhưng trong bản kết luận không nói tên ai, và đặc biệt là trong kết luận nói ‘gây hậu quả nghiêm trọng’ nhưng không bị truy tố chỉ vì lý do họ làm theo chỉ đạo.

Thứ hai đã xác định được hai người lái máy xúc phá hủy ngôi nhà hai tầng; nhưng cũng không bị truy tố vì làm theo chỉ đạo của ông Hoan, ông Liêm.

Thứ ba xác định được danh tính ban chỉ đạo cưỡng chế, nhưng trong kết luận nói không biết kế hoạch phá nhà của ông Vươn nên gây hậu quả nghiêm trọng; cuối cùng chỉ đề nghị xử lý hành chính.

Nếu khởi tố tội danh giết người thì có ai chết trong vụ án đó mà nói giết người. Bà Phan thị Báu

Thứ tư bước đầu cơ quan Cảnh sát Điều tra bắt đầu tiếp cận những người chủ mưu gây ra vụ này là ông Bùi Thế Nghĩa, bí thư huyện ủy. Ông là người ban hành nghị quyết. Trong lời khai, ông Hiền (chủ tịch huyện) nói thực hiện theo nghị quyết của thường vụ huyện ủy, với bí thư là ông Nghĩa và chủ tịch là ông Hiền. Thế nhưng ông Nghĩa không bị truy tố, còn ông Hiền thì đang xem xét ‘thiếu trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng’; đồng thời qui kết cho ông Khanh (trưởng ban chỉ đạo cưỡng chế) chủ mưu vụ việc là không đúng và bỏ lọt tội phạm. Bởi vì chủ mưu phải là người ra nghị quyết, ông Bùi Thế Nghĩa. Trong 19 điều cấm đảng viên không được làm của Đảng Cộng sản Việt Nam, điều 1 qui định các đảng viên không được làm trái nghị quyết của Đảng, ông Khanh buộc phải chấp hành nghị quyết của Đảng. Ông Bùi Thế Nghĩa ra nghị quyết phải chịu trách nhiệm. Ông Hiền ra quyết định thu hồi đất, cưỡng chế đất, thì căn cứ theo điểm b khoản 2, điều 1 của Nghị quyết số 02/2011 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Tối cao, tất cả hai hành vi hành chính đó là của chủ tịch huyện. Sao chủ tịch huyện lại đứng ngoài?

Ông Đoàn Văn Vươn đang trả lời công an tại nơi bị giam giữ. Photo courtesy of tuoitrenews

Trước vấn đề đó căn cứ vào điều 168 Bộ Luật Tố tụng Hình sự, chúng tôi đề xuất với Viện Kiểm sát Nhân dân thành phố Hải Phòng trả lại hồ sơ làm rõ hành vi cần phải truy tố tất cả 19 người.”

Bản thân hai bà Thương và Hiền sau khi được tống đạt quyết định cũng nêu ra nhiều điểm bất hợp lý trong bản kết luận điều tra về điều được gọi là vụ án giết người và chống người thi hành công vụ. Bà Phan thị Báu cho biết:

“Nếu khởi tố tội danh giết người thì có ai chết trong vụ án đó mà nói giết người. Còn đối với tội danh ‘chống người thi hành công vụ’ đối với hai chị em tôi, thì những người đó có thi hành công vụ hay không thì thực tế chứng minh hoàn toàn họ không phải thi hành công vụ nên không thể khép tội chống người thi hành công vụ.”

Niềm tin

Hiện nay gia đình ông Đoàn Văn Vươn phải dựng tạm căn lều để ở trên nền nhà cũ. Blog hxthu

Bà Phan thị Báu, tự Hiền cũng nói lên sự mất tin tưởng của bà vào cơ quan pháp luật tại Việt Nam:

“Trước đây chúng tôi cũng trả lời không bao giờ tin vào tính khách quan của thành phố Hải Phòng và của trung ương. Từ khi có kết luận của thủ tướng, không biết thủ tướng có chỉ đạo hay không, hay chỉ nói thế để làm yên dư luận thôi.
Đến bây giờ chúng tôi rất nghi ngờ vì trong suốt một năm qua thành phố Hải Phòng chưa thực hiện được một điều gì của thủ tướng đã chỉ thị.

Chúng tôi rất nghi ngờ, không biết tin vào đâu; đến bây giờ thực sự chúng tôi mất hết lòng tin rồi. Bà Phan thị Báu

Tôi cho rằng có thể thành phố Hải Phòng không coi lời của thủ tướng ra gì; hoặc thủ tướng chỉ nói xong rồi để đó chứ không chỉ đạo, không thực hiện. Chúng tôi rất nghi ngờ, không biết tin vào đâu; đến bây giờ thực sự chúng tôi mất hết lòng tin rồi.”

Vụ Tiên Lãng khi xảy ra được nhiều người dân bị mất đất sản xuất một cách phi pháp tỏ ra phấn khởi, xem đó như là một tiếng súng báo hiệu những đổi thay sẽ đến trong vấn đề đất đai dai dẳng bấy lâu nay. Thế nhưng một năm trôi qua, và sự việc dường như không có gì khác mấy so với những gì đang diễn tiến bấy lâu nay khiến nhiều người rơi vào tâm trạng như của bà Phan Thị Báu, vợ của ông Đoàn Văn Quý vừa phát biểu.

© Gia Minh, biên tập viên RFA